Prochowice

Kościół p.w. św. Andrzeja

Po raz pierwszy kościół wymieniają źródła z roku 1217. Jego drewniana konstrukcja została w 1426 r. zastąpiona murowaną (inicjatorem był ówczesny dziedzic zamku - Otto Zedlitz). Świątynię przebudowano jeszcze dwukrotnie - ok. 1737 r. i na początku XX wieku. Po drugiej wojnie światowej nie pełniła już funkcji sakralnych; przez wiele lat był tam magazyn, obecnie zdekapitalizowany budynek powrócił na własność Kościoła.
Budowla wzniesiona została cegły gotyckiej na rzucie prostokątnym zaznaczającą się częścią prezbiterialną. Od strony północnej dobudowano do kościoła prostokątną zakrystię, od strony zachodniej niewielką utrzymaną w stylu neogotyckim kruchtę. W części prezbiterialnej wznosi się dość wysoka czworokątna wieża.
W literaturze zwykło się określać kościół p.w. Św. Andrzeja mianem "zamkowego", co wyraziście pokazuje wielosetletni związek patronacki między zamkiem i świątynią. Wystarczy spojrzeć na epitafia i płyty nagrobne, by dojść do wniosku o wzajemnych zależnościach.
Spośród 19 epitafiów i płyt nagrobnych oraz 2 nagrobków architektonicznych wyróżniają się powstałe w XVI stuleciu i niemal bez reszty związane z władającym wówczas Prochowicami rodem Zedlitzów.
Najokazalsze są nagrobki architektoniczne. Jeden poświęcono zmarłej w 1561 r. Christinie Oppersdorfin (z domu Zedlitz). Przed krucyfiksem stoi niewiasta w długiej szacie z szerokim kołnierzem, w czepcu ze wstążkami na głowie, z lekko przysłoniętą twarzą.
W górnej części nagrobka anioł (geniusz śmierci) wsparł prawą rękę na czaszce, w lewej zaś dzierży gołębia.
Podobny w charakterze jest nagrobek zmarłego w 1563 r. Ottona von Czedlicza i zmarłej o rok później jego żony Elżbiety (z domu Talckenbergin). Elżbietę wyobrażano na nim niczym Christinę, zaś przeciwwagą kompozycyjną jest postać mężczyzny w ornamentowanej zbroi i z mieczem u pasa.
Nekropolii rodu dopełniają nagrobki: Ottona von Czedlicza zmarłego w 1510 r. (postać rycerza w pozycji frontalnej, z głową zwróconą lekko w prawą stronę, w prawej ręce hełm), Hansa von Czedlicza zmarłego w 1527 r. (rycerz wsparł lewą dłoń na mieczu, w prawej trzyma herbowy kontusz. Twarz o niewielkich oczach i wydatnym nosie okalają sumiaste wąsy) i Fabiana Zedlitza, który zmarł w roku 1558 (ukazanego jako rycerz w hełmie z uniesioną przyłbicą, z lewą ręką wspartą na mieczu i kartuszem herbowym w prawej dłoni). Są też niewiasty. Żonę Ottona, zmarłą w 1532 r. Suzanę, ukazano w szacie z dekoltem, w sznurowanym staniku, w długiej, fałdowanej spódnicy z lekko wysuniętą prawą nogą, natomiast zmarłą młodo w 1540 r. Zuzannę z domu Zedlitz wyobrażono jako dziecko w długiej sukience, z tarczą herbową w prawej i jabłkiem w lewej dłoni. Uwagę zwraca spolszczona często forma nazwiska (Czedlicz zamiast Zedlitz), co pośrednio wskazywać może na charakterystyczną formułę "przyciągania kultur". Rosnąca w siłę i uznanie Polska Jagiellonów była chyba na tyle atrakcyjna, by skłaniać ku unifikacji, "wzrastaniu w polskość" panów wiodących się z innych narodowości (odwrotny proces obserwować przecież będziemy u części naszych możnowładców w następnych epokach).
Atrakcją kościoła jest także nagrobek zmarłego w 1551 r. Hansa Schwenckfelda. Specyficzny kartusz herbowy, z przedstawioną z profilu głową zmarłego w spiczastej czapce z chwostem i piórkiem nad czołem wskazuje na powiązanie z Casparem Schwenckfeldem, założycielem i głównym ideologiem sekty schwenckfeldystów (brat Caspara miał na imię Hans). Najprawdopodobniej jest to jedyny poza Osiekiem w gminie Lubin nagrobek członka sekty, której potomkowie żyją do dziś w USA. Wiek XVI, okres gorących religijnych dysput i sporów, miał też swą lokalną wersję w postaci nauk Caspara, którym sprzyjał książę Fryderyk II legnicki. Lakoniczny napis na nagrobku Hansa, iż "znalazł ukojenie w Panu", może być tyleż zwyczajową formułką, co i znakiem zdystansowania się do poglądów Schwenckfelda przez nieznanego fundatora nagrobka.
Wśród innych epitafiów i płyt nagrobnych warto jeszcze wyróżnić te sięgające początków wieku XVI, o mocno już zatartych inskrypcjach i rysunkach. Domniemywać można, iż są ostatnim doczesnym znakiem działalności: zmarłego w 1503 r., bliżej nam nie znanego, plebana (płyta z rysunkiem kielicha) i rycerza (postać w półpancerzu, z włosami obciętymi prosto na wysokości uszu).
Nekropolia w kościele p.w. Św. Andrzeja z pewnością zasługuje na uwagę. Kunszt, z jakim wykonano nagrobki, wysoko świadczy o ich fundatorach - mecenasach pojawiających się dopiero na tym terenie renesansowych prądów, a epitafium Hansa Schwenckfelda uświadamia, że nasi to poprzednicy nie byli wolni także od religijnych rozterek.

• Tekst pochodzi z portalu Gmina Prochowice

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

• 1522. Zedlitz, Hans v., auf Parchwitz.
• 1532. Czedlitz, Christina v., gb
• 1540. Czedlitz, Sus. v,, Kind.
• 1551. Schwenckfeld, Hans, auf Ossic?
• 1554. Rothfeld, Diakonus und Rektor.
• 1558. Czedlitz, Fabian, Ritter von Parchwitz.
• 1561. Oppersdorf, Christina, gb. Czedlitz..
• 1562. Czedlitz, Otto v., auf Parchwitz.
• 1563. Czedlitz, Elena, gb. Falkenbergin.
• 1600. Kinast, David.
• 1677. Jonisch, Jungfrau Ursula.
• 1685. Maery, Marg., gb. Weetkens.
• 1689. Andreas, Jungfrau Christiana.
• 1721. Hoffmann, Heinr., Seelenhirt.
• 1745. Kirchner, Gottfr,, Diakonus.
• 1759. Scobel, Christ., Pastor.
• 1795. Fechner, C. G., Diakonus, u. seine zwei Frauen.
• 1795. Foerster, Benj. Gottl., Schulrektor.

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

• Grabstein für Herrn Hans Schwengfeld + 1551 mit seinem Wappen.
• Grabsteine mit den Figuren der Verstorbenen in Lebensgröße für:
  l) den Ritter Hans Zedlitz auf Parchwitz + 1527.
  2) eine Matrone: Anno dni 1532 ist gstorbe dy edle togntsam fraw susan cristof ladirs tachtur (?, Tochter) des gstre(n)ge(n) hrn otto von tzedlitz eliche h(aus) ff(rau). Knittriger Faltenwurf.
  3) Susanne Zedlitz + 1540, 14 Wochen alt, gezeichnet wie dreijährig, sonst gut dargestellt.
  4) den Ritter Fabian Zedlitz auf Parchwitz + 1558.
  5) Den Ritter Otto von Zedlitz + 1570 (1510 offenbar Schreibfehler).
  6) Jungfrau Maria, geborene .... vom Rigel + 1597.
• Epitaph, eine schön gezeichnete Matrone in Lebensgröße vor dem Gekreuzigten darstellend, eingefasst von Pilastern, an denen Wappen aufgehängt sind; seitlich klingt es in eine Akanthus-Blattranke mit Löwenkopf aus. Darüber Gebälk und Giebeldreieck, das Relief des Chronosknaben umschließend. In dem von Löwenmasken begrenzten Friese die Inschrift; gewidmet dem Andenken von Frau Christina Oppersdorfin, geborenen Zedlitz auf Parchwitz, + 1561, Hausfrau Hansens von Oppersdorf, Freiherrn von Aeich und Fridstein, kaiserlichen Rats und Oberhauptmanns der Fürstentümer Oppeln und Ratibor.
• Epitaph für ein Ehepaar, welches in Lebensgröße vor dem Gekreuzigten knieend dargestellt ist, — in der Haltung verzeichnet. Eingefasst von einer Frührenaissance-Architektur. Stiftung für Herrn Otto von Zedlitz auf Parchwitz, kaiserlichen Rat und seine Witwe Elena, geborene Talkenberg + 1563. Etwas beschädigt.
• Grabstein mit dem Brustbilde der Verstorbenen, Frau Margareta Maevm, geborenen Weetkens aus Hamburg, Hausfrau des kaiserlichen Hauptmanns und Biergefäll-Obereinnehmers Georg Maevy, + 1685.

Płyta nagrobna NN rycerza † XV wiek

               

Płyta nagrobna NN rycerza z rodziny von Zedlitz. Według B. Czechowicza jest to Hans von Zedlitz zwany Młodszym, zmarły w II ćwierci XV wieku.

W tym miejscu chciałbym zacytować fragment opracowania Bogusława Czechowicza "Nagrobki późnogotyckie na Śląsku" wydanego we Wrocławiu w 2003 roku a dotyczący tej właśnie płyty.
"120. PROCHOWICE. Dawny kośc. paraf. Św. Andrzeja. Nagr. N.N. (Hansa zw. Młodszym?) von Zedlitz. Druga ćw. XV w.
I. Prost., reliefowa płyta piaskow. z płyciną mieszczącą postać rycerza w maswerkowej arkadzie i inskr. na brzegach. Rycerz o silnie zachwianych proporcjach, małej głowie i długich rękach. Włosy opracowane schematycznie, równo przycięte na wysokości uszu. W p. opuszczonej ręce miecz i tarcza, l. ręka spoczywa na brzuchu. Inskr.: Anno dom(i)n(i) m cc[---] / [---] / [---] / [---] . von . Czedlitz . der.
II. D. poł. nagr. całkowicie nieczytelna, pow. silnie skorodowana, zatarte szczegóły.
III. Od k. XIX w. na wsch. elewacji kośc., pierw. w jego wnętrzu, zap. w prezb.
IV Nagr. omówił B. Czechowicz, datując go na drugą ćw. XV w. Postać upamiętnioną interpretowano (ze znakiem zapytania) jako Hansa von Zedlitz. — Za identyfikacją taką przemawia gł. wskazane datowanie nagr. w oparciu o cechy stylowe (np. motyw maswerku) oraz to, że w tym czasie jako osoba upamiętniona brani mogą być pod uwagę Hans wzm. w l. 1393-1422 lub raczej jego syn Hans zw. Młodszym wzm. w l. 1418-1440. Dość bliską analogią (kompozycja płyty, typ fizjonomiczny postaci, gest, motyw arkady) jest starszy o ok. półwiecze nagr. Rudolfa von Sachsenhausen (+ 1370) w katedrze we Frankfurcie nad Menem."

               

Płyta nagrobna NN duchownego † 1443

               

Płyta nagrobna NN duchownego, zmarłego wg. B. Czechowicza 30 września 1443 roku. Pośrodku płyty wyryty dużych rozmiarów kielich.

W tym miejscu chciałbym zacytować fragment opracowania Bogusława Czechowicza "Nagrobki późnogotyckie na Śląsku" wydanego we Wrocławiu w 2003 roku a dotyczący tej właśnie płyty.
"121. PROCHOWICE. Jw. Nagr. N.N. duchownego (+ l443). Po 30 IX 1443.
I. Prost. płyta piaskow. z rytym przedst. kielicha po¬środku i inskr. w reliefie na brzegach: Anno . d(omi)ni m° . ccccxl° / iii . die . s (an) cti . hier(onimi) obiit ho [---] / [---] / [---p]lebanus h(u)i(u)s ecclesi(a)e oa.
II. D. część nagr. całkowicie nieczytelna.
III. Jak poz. 120.
IV. Osoba upamiętniona nagr. zm. 30 IX 1443."

Epitafium NN kobiety † 1624

               

               

               

Epitafium NN kobiety z rodu von Braun, żony Oswalda von Falckenhain und Rustersdorf, zmarłej 9 marca 1624 roku w wieku 51 lat. Środkowa część płyty całkowicie starca, tak jakby kiedyś stanowiła część posadzki. Wokół cztery herby rodzinny. Po stronie ojczystej von Braun oraz całkowicie wytarty, a po stronie macierzystej von Tschammer oraz von Loos.

Epitafium Ursuli Jonisch † 1677

               

               

Barokowe epitafium poświęcone Ursuli Jonisch, córce Adama Jonisch Primare Pastora w okręgu Sułów koło Milicza i Reginy Weigenheim, urodzonej 4 grudnia 1650 roku a zmarłej 26 sierpnia 1677 roku w wieku 26 lat.

Epitafium Christiny Andreas † 1689

               

Barokowe epitafium poświęcone Christinie Andreas, córce burmistrza Balthasara Andreas i Margarethy Andreas zd. Klelthe, urodzonej 21 lipca 1668 roku a zmarłej 26 maja 1689 roku w wieku 21 lat.

Epitafium Heinricha Hoffmann † 1721

               

Barokowe epitafium poświęcone Heinrichowi Hoffmann, Pasterzowi Duszy, diakonowi w Osieku Łużyckim a potem pastorowi, zmarłemu 24 sierpnia 1721 roku w wieku 68 lat. Jego żoną była Catharina Broß.

Epitafium Christiana Scobel † 1759

               

               

Barokowe epitafium poświęcone Christianowi Scobel, Pastorowi Seniorowi, urodzonemu 26 marca 1715 roku a zmarłemu 1 marca 1759 roku. Jego żoną była Maria Dorothea Grab.
Jakiś "wesołek" pochlapał to piękne epitafium czarną farbą.

Wnętrze kościoła

               

               

               

               

               

               

               

Epitafium Otto von Zedlitz oraz jego żony Eleny

               

               

               

Podwójne renesansowe epitafium poświęcone Otto von Zedlitz, zmarłemu w dzień po świętej Katarzynie 1562 roku oraz jego żonie Elenie von Zedlitz zd. von Talckenberg, zmarłej 7 października 1563 roku.

ANNO . 1562 . IOR . DEN . DORNSTAG . NOCH . CATARINAE . IST . IN . GOT . VORSCHIDEN . DER . EDLE . GESTRENGE . HER . OTTO . VON . CZEDLICZ . RITTER . AVF . PARCHWICZ . ROE . KAY . MATT . RADT .

ANNO . 1563 . IOR . DEN . 7 . OCTOBRIS . IST . IN . GOT . VORSCHIDEN . FRAV . ELENA . GEBORNE . TALCKENBERGIN . HER . OTTENS . VON . CZEDLICZ . RITTERS . SELIGEN . NACHGELASSENE . HAVS .

Epitafium Cristiny von Zedlitz † 1561

               

               

               

Renesansowe epitafium Cristiny von Oppersdorf zd. von Zedlitz z Prochowic, żony Hansa von Oppersdorf, zmarłej w 1561 roku.

ANNO DOMINI 1561 IST IN GOT VORSCHIDEN DIE EDLE TVGENTSAME FRAV CRISTINA . OPPERSDORFIN GEBORNE CZEDLICZIN AVF PARCHWICZ HER HANSSES VON OPPERSDORF FREIHER AVF AEICH VND FRIDSTEIN . ROE . KAY . MANRADT VND OBERHAVPTMAN . DER . FVRSTENTHVMER OPPELN VND RADIBAR EHLICHE . HAVSFRAV . GEWESEN . DER . GOT . GNADE

Płyta nagrobna Hansa von Zedlitz † 1527

               

               

Płyta nagrobna Hansa von Zedlitz rycerza z Prochowic, zmarłego w 1527 roku

ANNO CRISTI 1527 IST VORSCHIDEN DER EDLE GESTRENGE HER HANS VON CZEDLICZ RITTER AVF PARCHWICZ DEM GOT GNAD

Płyta nagrobna Susanne von Zedlitz † 1540

               

Płyta nagrobna Susanne von Zedlitz, zmarłej w 1540 roku mając zaledwie 14 tygodni.

ANNO CRISTI 1540 IST VORSCHIDEN SVSANNA GEBORNE ZEDLICZEN SEINES ALTERS 14 WOCHEN DER GOT VND VNS ALLEN GNEDIG SEI

Płyta nagrobna Fabiana von Zedlitz † 1558

               

Płyta nagrobna Fabiana von Zedlitz z Prochowic i Rokitek, zmarłego w 1558 roku.

ANNO CRISTI 1558 IST VORSCHIDEN DER EDLE ERENVESTE FABIAN ZEDLICZ VON PARCHWITZ VND REISICHT DEM GOT VND VNS ALLE GNEDIG SEI

Płyta nagrobna Marii ....kronin vom Rigel † 1597

               

Płyta nagrobna Marii .....kronin von Rigel, zmarłej w 1597 roku.

ANNO 1597 ACHT TAGE VOR PFINGSTEN IST IN GOT SELIG ENTSCHLAFFEN DIE EDLE VIELEHRENTVGENTSAME IVNGLER MARIA GEBORNE . . . . KRONIN VON RIGEL GOT VORLEI IHR EIN FROELICHE AVFERSTEHVNG

Epitafium Margarety Maevy † 1685

Epitafium obrazowe Margarety Maevy zd. Wetkens z Hambutga, żony Georga Maevy, zmarłej w 1685 roku w wieku 28 lat, 23 tygodni i 2 dni.

Zamek

Zanim przejdę do historii zamku pozwolę sobie zapoznać Państwa z historią miejscowości, która jest barwna i ciekawa. Zaczerpnąłem ją ze wspaniałej strony Damiana Dąbrowskiego "Pałace Śląska". A oto ona:

Prochowice wzmiankowano w 1217 roku pod nazwą Parchovici. W tym czasie istniał już gród i osada służebna. W 1259 roku Prochowice należały do palatyna legnickiego Iko von Parchwitz. Jego syn Miron von Parchwitz w 1280 roku był również palatynem legnickim, a w 1292 roku kasztelanem zamku wrocławskiego. W 1280 bądź w 1293 roku Prochowice otrzymały prawa miejskie, potwierdzone w 1374 roku. W 1317 roku w miejscowości wzmiankowano zamek, zapewne wzniesiony w miejscu wcześniejszego grodu nad Kaczawą. W 1383 roku Peter von Parchwitz sprzedał dobra prochowickie książętom legnickim: Rupertowi (ur.1340-47 r., zm.1409 r.), Wacławowi (ur.1348 r., zm.1419 r.), biskupowi wrocławskiemu i Henrykowi (ur.1350-58 r., zm.1398 r.), kanonikowi w kolegiacie św. Krzyża i dziekanowi w kapitule katedralnej we Wrocławiu. W 1400 roku książęta Rupert i Wacław przekazali włości wraz z zamkiem w lenno rycerzowi Ottonowi von Zedlitzowi Starszemu, który w 1422 roku dokonał znaczącej przebudowy warowni. W rękach von Zedlitzów Prochowice pozostały do połowy XVI wieku. Otto von Zedlitz Młodszy (zm.1563 r.) z małżeństwa z Eleną z domu von Talckenberg (zm.1564 r.) nie doczekał się męskiego potomstwa i w 1554 roku sprzedał dobra swojemu zięciowi, cesarskiemu feldmarszałkowi Hansowi von Oppersdorffowi. W 1564 roku Prochowice ponownie przeszły na własność książąt legnickich. W latach 1567-1568 na zamku mieszkał książę Henryk XI (ur.1539 r., zm.1588 r.). W 1568 roku Piastowie legniccy oddali rezydencję w dzierżawę Fabianowi von Schönaich (zm.1591 r.), który ostatecznie trzy lata później odkupił posiadłość. W latach 1591-1594 właścicielem włości był Johann von Schönaich. W 1594 roku Prochowice nabył książę brzeski Joachim Fryderyk (ur.1550 r., zm.1602 r.), w ten sposób miejscowość po raz kolejny wróciła pod panowanie Piastów z linii legnicko-brzeskiej. Książę Joachim Fryderyk mieszkał w rezydencji w Prochowicach do śmierci. Następnie zamek został siedzibą jego młodszego syna księcia legnickiego Jerzego Rudolfa (ur.1595 r., zm.1653 r.). W 1631 roku w Prochowicach zmarła księżna Elżbieta Magdalena (ur.1599 r.), córka Karola II księcia ziębicko-oleśnickiego i druga żona księcia Jerzego Rudolfa. Zamek w Prochowicach pełnił funkcję siedziby książęcej do 1637 roku. Pięć lat później został zdobyty i spalony przez wojska szwedzkie dowodzone przez generała Lennarta Torstensona. Około 1658 roku rezydencja została odbudowana na zlecenie księżnej Anny Zofii z domu von Mecklenburg, żony księcia Ludwika IV legnickiego i brzeskiego (ur.1616 r., zm.1663 r.). W 1675 roku po śmierci ostatniego z Piastów, Jerzego Wilhelma (ur.1660r.), syna księcia Chrystiana (ur.1618 r., zm.1672 r.) i księżnej Ludwiki z domu von Anhalt-Dessau (ur.1631 r., zm.1680 r.) Prochowice wraz z innymi dobrami przeszły na własność cesarza Leopolda I Habsburga (ur.1640 r., zm.1705 r.). Przez następne kilkadziesiąt lat majątek wchodził w skład dóbr komory cesarskiej. W wyniku wojen śląskich w połowie XVIII wieku włości wraz z zamkiem w Prochowicach przeszły na własność Hohenzollernów. Dawna książęca rezydencja przez kilka dekad pełniła funkcję siedziby dzierżawców królewskiej domeny. W zamku znajdowała się także kaplica, w której odbywały się nabożeństwa dla katolików z Prochowic. W pierwszej połowie XIX wieku majątek przeszedł w ręce rodu von Pückler. Według różnych źródeł stało się to w 1820 (R. Weber, „Schlesische Schlösser”, t.3, s.21), bądź w 1825 roku („Schlesische Provinzialblätter” 1826, Februar, s.180, za: Romuald M. Łuczyński, „Rezydencje i majątki szlacheckie w powiecie legnickim do 1945 roku”, Wrocław 2012, s. 160). W 1830 roku jako właścicieli posiadłości wymieniono hrabiego Erdmanna Sylviusa von Pückler i jego spadkobierców. W 1844 roku w Prochowicach zmarła Charlotte Sophie Rahel von Kracht, druga żona Augusta Heinricha hrabiego von Pückler-Branitz (ur.1720 r., zm.1810 r.). Rok później jako właściciel majątku wzmiankowany został Amtsrath Menzel. W tzw. części zamkowej Prochowic (Schlossgemainde) znajdowały się 83 domostwa, zamieszkałe przez 657 osób, w tym 69 wyznania katolickiego. W 1856 roku posiadłość należała do wdowy Amtsräthin Menzel, z domu von Montowt. W części zamku znajdowały się pomieszczenia mieszkalne, a cześć pomieszczeń wykorzystywał sąd (Gerichts- und Polizei-Jurisdiktion). W 1872 roku właścicielem posiadłości w Prochowicach był Ernst Liman. W księdze adresowej z 1886 roku w miejscowości wymieniono Ernsta Schlegnera. W tym czasie dobra liczyły 468 ha: 365 ha pól uprawnych, 65 ha łąk, 10 ha pastwisk, 1 ha lasu, 18 ha stawów, 9 ha dróg i podwórzy gospodarczych. W gospodarstwie działała gorzelnia i cegielnia. Na folwarkach hodowano 22 konie, 700 owiec, 24 świnie, 125 sztuk bydła rogatego, w tym 42 krowy. Przed 1894 rokiem majątek nabył Leopold Weber, kupiec z Wrocławia. Jako właściciel dóbr rycerskich z folwarkami (Parchwitz Rittergut mit Bergvorwerk und Friedrichshof) wzmiankowany był do 1905 roku. W 1902 roku powierzchnia włości wynosiła 500 ha, w tym 389,75 ha pól uprawnych, 76,25 ha łąk, 10 ha pastwisk, 16 ha lasów, 7 ha stawów, 10 ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Funkcję generalnego pełnomocnika pełnił dyrektor Wilke. W 1906 roku majątek w Prochowicach nabyli Adolf Arthur Karl Maria Curt hrabia von Strachwitz von Gross-Zauche und Camminetz z Górnego Sadowa (powiat lubliniecki) i Richard baron von Mattencloit, cesarsko-królewski szambelan mieszkający w zamku Pyšely w Czechach (Kämmerer auf Schloss Pischely). Według księgi adresowej z 1909 roku należące do nich włości w Prochowicach (Parchwitz Rittergut mit Bergvorwerk Friedrichshof und Stadtgut Parchwitz) liczyły: 605 ha, w tym 460 ha pól uprawnych, 80 ha łąk, 5 ha pastwisk, 30 ha lasów, 15 ha stawów, 8 ha parku i ogrodu, 2 ha łoziny, 5 ha dróg i podwórzy gospodarczych. Jako współwłaściciel majątku Richard baron von Mattencloit wymieniony został po raz ostatni w źródłach z 1917 roku. W 1921 roku jedynym właścicielem posiadłości był już Curt hrabia Strachwitz von Gross-Zauche und Camminetz, starszy ziemski, mieszkający w zamku Prochowice (auf Schloss Parchwitz). Dobra o powierzchni 605 ha dzierżawił Hans Karl Graf von Strachwitz, porucznik w stanie spoczynku. Pomiędzy 1921 a 1926 rokiem włości (Parchwitz Rittergut mit Bergvorwerk Friedrichshof und Stadtgut Parchwitz) nabył Julius Neumann. Za jego rządów majątek miał powierzchnię 588 ha, w tym 448 ha pól uprawnych, 50 ha łąk, 5 ha pastwisk, 50 ha lasów, 20 ha łoziny, 6 ha parku, 2 ha ogrodu, 7 ha dróg i podwórzy gospodarczych. Julius Neumann pozostał właścicielem dóbr co najmniej do 1930 roku. Według księgi adresowej z 1937 roku posiadłość była już rozparcelowana. Romuald Łuczyński („Rezydencje i majątki szlacheckie w powiecie legnickim do 1945 roku”, Wrocław 2012, s. 161), pisze, że majątek prochowicki należał do Curta von Strachwitz jeszcze w czasie II wojny światowej. W świetle podanych informacji z ksiąg adresowych wydaje się to być błędem. Wątpliwe by rodzina von Strachwitz zachowała w swych rękach rezydencję a jednocześnie właścicielem parku i ogrodu byłby Julius Neumann. Zamek w Prochowicach został uszkodzony w końcowej fazie drugiej wojny światowej. Po zakończeniu wojny zrujnowany zabytek przejęło państwo polskie. W 1959 roku runęła część skrzydła mieszalnego zamku, którego stan zachowania określano na 45%. W latach 1960-1961 wymieniono dach wieży, fragmenty więźby dachowej i pokrycia dachów, skotwiono mury. Następnie w latach 1966-1970 m.in. wyremontowano część pomieszczeń w gotyckim domu mieszkalnym oraz skrzydłach północnym i zachodnim, otynkowano budynek bramny, rozebrano część murów. W 1973 roku przeprowadzono konserwację szesnastowiecznego portalu. W 1974 roku zabezpieczono dachy budynku. W 1976 roku opiekunem społecznym zabytku był Jan Gębarowski. W latach 1987-1991 prowadzono prace restauratorskie w trakcie których zrekonstruowano zawaloną część skrzydła gotyckiego. Właścicielem zamku przez wiele lat był Urząd Miasta i Gminy w Prochowicach. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku zamek po raz kolejny porzucony zaczął popadać w ruinę. Kilka lat temu zniszczono kamienną balustradę dawnego mostu. Obecnie zabytek jest własnością prywatną. Właściciel dość niespiesznie prowadzi prace remontowe, a część zastosowanych przez niego materiałów (np. cegła klinkierowa) budzi spore wątpliwości co do profesjonalizmu osób projektujących i prowadzących roboty. Zamek jest zabezpieczony przed wejściem, jednak bez problemu można go chociaż zobaczyć z zewnątrz.

               

               

               

               

               

               

               

               

               

               

               

               

               

Pierwotnie gotycka warownia wzmiankowana w 1317 roku, wzniesiona przez rodzinę von Parchwitz w miejscu starszego grodu. W 1422 roku zamek został całkowicie przebudowany przez Ottona von Zedlitza Starszego, który zastąpił drewniane zabudowania murowanymi. Kolejne przekształcenia założenia miały miejsce na przełomie XV i XVI wieku, kiedy dodano zewnętrzny mur z bastejami. Następnie w XVI wieku w kilku fazach przeprowadzono renesansową przebudowę zamku. Zamek zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej w 1642 roku, został odbudowany około 1658 roku. Kolejne prace remontowe prowadzono w zamku około 1835 roku dla hrabiego Erdmanna Sylviusa von Pücklera i około 1906 roku na zlecenie hrabiego Kurta von Strachwitz. Zabytek uszkodzony w 1945 roku. W kolejnych dekadach prowadzono w zamku prace zabezpieczające. Roboty jednak wielokrotnie przerywano i zabytek w dalszym ciągu pozostaje w złym stanie technicznym.
Zamek murowany z kamieni i cegły. Obecnie założenie przypomina kształtem odwróconą literę „E”, z trzema budynkami na osi wschód-zachód, połączonymi od wschodu czwartym budynkiem, od północy i zachodu otoczone dodatkowym murem, przed którym dawna fosa i wał ziemny. Pierwotnie gotycki zamek składał się ze skrzydła północnego (trzykondygnacyjny dom, z fragmentami dekoracji sgraffitowej od południa) oraz muru i kwadratowej wieży otaczających dziedziniec. W miejsce muru w XVI wieku wybudowano skrzydło środkowe, przylegające do wspomnianej wieży od zachodu. W szesnastym stuleciu w jednej z faz renesansowej rozbudowy zamku wzniesiono również skrzydło wschodnie, od południa przedłużone w kierunku zachodnim budynkiem bramnym. W zamku zachował się zespół bogatych kamiennych portali oraz część obramień otworów okiennych.
Zamek otacza obecnie sucha fosa, nad którą od południa przerzucono most. Przed fosą wysoki wał ziemny z narożnymi bastejami. Na południe od warowni zabudowania gospodarcze i oficyny mieszkalne. Od północy do rezydencji przylega neoromantyczny park z XIX wieku, przekształcony w 1905 roku.

• Tekst pochodzi ze strony Pałace Śląska.